Aralarında yerbilimcilerin bulunduğu araştırmacılar, jeolojik değişimlerin yön verdiği deniz seviyelerindeki bu değişim döngülerinin denizde yaşayan canlı türlerinde en az 250 milyon yıldan beri önemli bir etki meydana getirdiğini düşünüyor.
Su seviyeleri yükselip alçaldıkça, kıta sahanlıkları ve sığ denizlerdeki farklı yaşam alanları genişleyip daralıyor ve bu durum, canlıların serpilmesi ya da yok olması için zemin hazırlıyor. Fosil kayıtlarını inceleyen bilim insanları, bu değişimlerin hızla yeni yaşam türlerinin ortaya çıkmasını sağladığını gösterdi.
Paris – Sorbonne Üniversitesinde çalışan Yardımcı Profesör Slah Boulila’nın öncülük ettiği çalışma, Proceedings of the National Academy of Sciences bülteninde yayımlandı.
Populer Science Türkçe’de yazdığı gibi Sidney Üniversitesi Yerbilimleri Fakültesinde çalışan makale eş yazarı Profesör Dietmar Müller şöyle aktarıyor: “Tektonik hareketler bağlamında bu 36 milyon yıllık döngü, deniz tabanının bazen daha hızlı bazen de yavaş yayılmasını sağlayarak, okyanus havzalarında derin ve döngüsel değişimlere ve Dünya’nın derinliklerine tektonik su aktarımına yol açıyor .
Bunların sonucunda, kıtalardaki su baskını ve kuraklık olayları arasında dalgalanmalar meydana geliyor. Geniş sığ denizlerin olduğu dönemler ise biyolojik çeşitliliği besliyor.”
Araştırma takımı bulgularını deniz seviyesi değişimlerinde, Dünya’nın iç mekanizmalarında ve deniz fosil kayıtlarında görülen çarpıcı derecede benzer döngülere dayandırıyor.
Bilim insanlarının elinde, Dünya dinamiklerinin yön verdiği tektonik döngülerin ve küresle deniz seviyesi değişimlerinin, deniz yaşamının biyoçeşitliliğini şekillendirmede milyonlarca yıldır çok önemli bir rol oynadığını gösteren kuvvetli kanıtlar var.
“Bu araştırma, türlerin niçin uzun dönemler boyunca değiştiğiyle alakalı önceki fikirlere meydan okuyor” diyor Profesör Müller.
“Bu döngüler 36 milyon yıl uzunluğunda çünkü tektonik levhaların, Dünya’nın derinliklerinin hareketli kısmı olan ve ısı taşıyan manto tabakasına karışıp geri dönüşme şeklinde görülen düzenli örüntüler, bir tencerede yavaş yavaş hareket eden sıcak, yoğun kıvamlı bir çorbaya benziyor.”
Profesör Müller, Avustralya’nın Queensland eyaletindeki Kretase döneminden kalma Winton Oluşumu’nun, deniz seviyesindeki değişimlerin Avustralya’daki ekosistemleri nasıl şekillendirip etkilediğine güzel bir örnek teşkil ettiğini söylüyor.
Çeşitli dinozor fosilleri ve değerli opal taşlarına ev sahipliği yapmasıyla bilinen bu oluşum, Avustralya kıtasının büyük bir bölümünün su altında kaldığı zamanlara açılan önemli bir pencere görevi görüyor.
Deniz seviyeleri yükselip alçaldıkça, kıtanın sular altında kalması da sığ denizlerde genişleyip daralan ekolojik koylar meydana getirmiş ve geniş bir tür yelpazesine benzersiz yaşam alanları sağlamış.
“Avustralya’daki manzaranın dönüşüp büyüleyici canlıların karada dolaştığı bir zamanı betimleyen Kretase Winton Oluşumu, deniz seviyesindeki bu değişimlerin yarattığı köklü etkinin bir simgesi niteliğinde” diyor Profesör Müller.
